De kenmerken van een burn-out overlappen deels met die van een depressie. Dat zorgt voor verwarring, het zijn immers wel echt twee verschillende dingen. Hoe zit dat? En is die verwarring een probleem?
Je hebt weinig energie en ziet het allemaal even somber in, met negatieve gevoelens als gevolg. Zowel mensen met een depressie als een burn-out ervaren dit. Daarom wordt soms een verkeerde diagnose gesteld. Maar het zijn wel degelijk verschillende dingen, legt burn-outcoach Marcel Rijntjes uit.
Iemand met een burn-out heeft een overbelast stresssysteem. De persoon wil graag veel doen, maar heeft er de energie niet voor. “Op het moment dat er weinig zicht is op verbetering van de situatie, kan dit tot depressieve gevoelens leiden”, aldus Rijntjes. Dat kan er weer voor zorgen dat de huisarts antidepressiva voorschrijft, terwijl er sprake is van een burn-out.
Hoge eisen op de werkvloer
Steeds meer Nederlanders zeggen zich opgejaagd te voelen op het werk, blijkt uit cijfers van onderzoeksinstituut TNO. Bijna veertig procent zei in 2017 dat hun werk “vaak” of “altijd” te hoge eisen stelt. Het aantal werknemers dat burn-outklachten ervaart was in 2007 11 procent en in 2017 16 procent.
Het grootste verschil tussen de twee is dat een burn-out vaak ontstaat door werkgerelateerde problemen, legt psycholoog Robert Haringsma uit. “Is er bijvoorbeeld sprake van een arbeidsconflict en is dat de oorzaak van de klachten, dan denk je al snel aan een burn-out. Bij een depressie kan iemands leven soms heel voorspoedig verlopen, maar is er toch een slecht gevoel dat een negatief effect heeft.”
Thuisarts.nl voorschrijft drie fases in het herstel van een burn-out:
1 Accepteer dat u overspannen bent en neem rust
2 Zet de oorzaken op een rij en bedenk bijpassende oplossingen
3 Voer de bedachte oplossingen uit
Overbelasting en stress
Er zijn echter ook andere redenen waardoor mensen in een burn-out kunnen belanden. Denk aan mantelzorgers of mensen met te veel hooi op hun vork. Door klachten die met overbelasting en stress te maken hebben, kunnen mensen hun dagelijkse bezigheden niet goed meer doen. Als die klachten maanden blijven hangen en er is sprake van een uitgeput en moe gevoel, dan is er sprake van een burn-out, aldus de website Thuisarts.nl.
Wie een burn-out heeft en dat depressieve gevoel probeert aan te vechten en merkt dat het niets uithaalt, voelt zich daar vaak slechter door, aldus burn-outcoach Rijntjes. De enige oplossing is daarom ook om rust te nemen, zodat het stresssysteem zich kan herstellen. “Maar niets doen zorgt bij sommigen weer voor stress. Je zet immers je hele leven even op pauze.”
Minder van dingen genieten
Een depressie is een aandoening die je stemming en gevoelens beïnvloedt. Mensen kunnen hierdoor minder van dingen genieten en ervaren sombere gevoelens waardoor ze niet goed kunnen functioneren. Een burn-out is daarnaast omkeerbaar, een depressie niet.
Bijna 20 procent van de volwassenen in ons land krijgen ooit met depressieve gevoelens te maken, blijkt uit cijfers van het Trimbos Instituut. In totaal hebben naar schatting bijna 800 duizend jongeren en volwassenen een stemmingsstoornis.
Ziektebeelden overlappen
Volgens psycholoog Haringsma komt de verwarring tussen de twee mede omdat de omschreven ziektebeelden bij zowel depressie als burn-out niet erg duidelijk zijn, en ze veel overlappen. Maar is die verwarring wel een probleem, vraagt Haringsma zich af. “Uiteindelijk gaat het om het gewenste resultaat, namelijk dat de klachten afnemen.”
Komt iemand met een depressie of burn-out bij de psycholoog, dan zal er in beide gevallen zo snel mogelijk geprobeerd worden om iemand weer iets te laten ondernemen, aldus Haringsma. Bij burn-outs zal dit sneller op de werkvloer zijn, bij depressie kan het iets in de privésfeer zijn, zoals een wandeling maken.
Geen vergoeding voor behandeling
Rijntjes ziet dat mensen met een burn-out vaak tussen wal en schip vallen wat betreft de behandeling. De zorgverzekeraar mag de behandeling niet meer vergoeden sinds de burn-out niet meer in de DSM5 staat, het handboek waarin psychische stoornissen worden geclassificeerd.
Mensen met een burn-out moeten daarom zelf op zoek naar hulp en dit ook zelf betalen. Een werkgever kan hier een rol in spelen, maar dat wordt lastig voor freelancers.
Andere diagnose
“Een huisarts of patiënt kan er dan wel voor kiezen om voor de diagnose ‘depressie’ te kiezen, om toch hulp te krijgen” aldus Rijntjes. Maar dat heeft ook nadelen. “Antidepressiva is een zwaar medicijn, en het helpt ook vaak niet bij een burn-out.”
Daarnaast kan een diagnose van depressie ook gevolgen hebben op andere vlakken, denk bijvoorbeeld aan het verlengen van je rijbewijs. Mensen met een depressie worden beoordeeld op hun rijgeschiktheid. Daar is een arts bij betrokken.
Wie vermoedens van een burn-out heeft, kan bij de huisarts of ggz-ondersteuner terecht. Daar wordt gekeken of het nodig is om naar een psycholoog te gaan. De bedrijfsarts kan ook een rol spelen en denkt mee over hoe de situatie op het werk te laten verlopen. Zijn er vermoedens van depressie, zoek dan contact met de huisarts of ggz-ondersteuner.