Elke dag krijgen gemiddeld tweeduizend Nederlanders een voedselvergiftiging of voedselinfectie, met de bijbehorende symptomen. Vijf tips om te voorkomen dat je ziek wordt van eten.

Misselijkheid, overgeven of diarree. Iedereen weet hoe het voelt om een voedselvergiftiging op te lopen. Het is vaak lastig om te achterhalen waar die vergiftiging vandaan kwam.

Er is te weinig controle op de veiligheid van voedsel, constateerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid na onderzoek. Het gaat mis bij het in beeld brengen van risico’s, waardoor deze niet of te laat in beeld komen. Mensen kunnen daardoor onnodig ziek worden. 

Er zijn de laatste jaren meerdere problemen geweest met voedsel, zoals de Q-koorts en de fraude met paardenvlees. Dit soort problemen vormen zich op grotere schaal en zijn dus moeilijk thuis in de koelkast te controleren. 

Zelf thuis op letten
Het Voedingscentrum schat dat gemiddeld tweeduizend Nederlanders per dag ziek worden van eten waar iets mis mee is. Naar schatting gebeurt dit in zo’n veertig procent van de gevallen thuis in de keuken. 

Er is van alles te doen om thuis problemen met eten te voorkomen, vertelt Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid bij het Voedingscentrum. 

Een welbekende factor is het handen wassen. Je hebt rauw vlees aangeraakt en gaat vervolgens met de groente aan de slag. “Het is belangrijk om je handen tussendoor te wassen. Zo ook na een toiletbezoek of voordat je met koken begint.” 

Het is daarnaast goed om groente en fruit te wassen voordat je ermee aan de slag gaat. “Dat zijn twee belangrijke factoren die meespelen, maar die mensen vaak vergeten.” 

Ook kruisbesmetting speelt een grote rol. Dit gebeurt als dezelfde snijplank wordt gebruikt voor rauwe kip en bijvoorbeeld tomaten. “De bacteriën uit de kip kunnen dan naar de tomaten verhuizen, en dat zorgt voor infectie.” 

Eten meenemen naar het park
Het verkeerd koelen van eten kan ook voor problemen zorgen, vertelt Van der Vossen. “Mensen bewaren soms restjes, en dat bevelen we ook zeer aan, maar deze restjes moeten dan wel binnen twee uur in de koelkast staan.”

Zo vraagt ons voedsel ook extra veel aandacht in de zomer, en op warme dagen. “Je neemt bijvoorbeeld een salade mee naar het park, waar het in de zon staat en warm wordt. Dan bereikt het eten temperaturen waar bacteriën dol op zijn en van gaan groeien. Daar word je vervolgens ziek van.” 

Dat geldt ook niet alleen voor vlees of vis, benadrukt het Voedingscentrum. “Ook een pastasalade zonder vlees kan bacteriën aantrekken als het warm wordt. Zij houden immers van warmte en vocht, dus daar kunnen ze ook groeien.” 

Het is daarom ook verstandig om na een bezoek aan de markt niet nog twee uur te gaan winkelen, aldus Van der Vossen. “Dan stijgt de temperatuur van alles wat je net vers gekocht hebt.” 

Neem je eten mee naar het park, probeer dit dan ook zo koel mogelijk te houden, eventueel met hulp van een koeltas. Het kan ook slim zijn om minder bederfelijke dingen mee te nemen. “Dat is eigenlijk alles wat in de supermarkt in de koeling ligt. Denk aan vlees, vis, vleeswaren, salades, kaas.”

Let daarnaast ook op de uiterste gebruiksdatum op bederfelijke producten, waarschuwt de expert. Na die datum zijn deze echt niet meer te eten.

Ziek geworden?
Klachten die door een voedselinfectie zijn ontstaan, verdwijnen vaak weer na enkele dagen, maar kunnen je flink ziek maken. Is er sprake van aanhoudende diarree, of zit daar bloed bij, dan kan er sprake zijn van een infectie, aldus Van der Vossen. 

Diarree kan daarnaast zorgen voor uitdroging, waardoor je weinig moet plassen, veel dorst hebt en suf bent. In beide gevallen is het verstandig om naar de huisarts te gaan.

Dat geldt vooral voor mensen met een lagere weerstand, zoals zwangere vrouwen, kleine kinderen, ouderen en mensen die al ziek zijn of medicijnen slikken. “Zij moeten dus extra alert zijn.” 

Tips om je voedsel veilig te houden:

1 Check in de winkel de verpakking en de houdbaarheidsdatum

2 Was je handen, het groente en fruit en zorg ook voor een goede afwas na afloop

3 Snijd vlees, vis en groente op aparte snijplanken om kruisbesmetting te voorkomen

4 Eten goed verhitten doodt de bacteriën en virussen, dat geldt ook voor eten uit de magnetron.

5 Houd bederfelijk voedsel en dranken koel, zodat bacteriën eraf blijven. Een koelkast op 4 graden wordt geadviseerd.